Beraat Gecesi Ve Önemi

Berat Gecesi;
2023 Yılının Beraat Gecesi Mart Ayının 6. Günü Olan Pazartesiyi Salıya  Bağlayan Gecedir.
Hicri takvime göre Berat gecesi, Şaban ayının 15. gecesidir.
Kur’an tefsirlerinde Kur’an-ı Kerim’in, Levh-i Mahfuz’dan dünya göğüne Beraat Gecesi indirildiği bildirilmektedir. Buna inzal denir. Kadir gecesinde ise Peygamber Efendimize ilk kez ve parça parça indirilmeye başlanmıştır. Buna da tenzil denir.  Allahu Teala buyuruyor ki, ayet-i kerimede mealen:
 -“Apaçık olan Kitab’a andolsun ki, biz onu (Kur’anı) mübarek bir gecede indirdik. Elbette biz insanları uyarmaktayız.” (Duhan / Âyet: 2,3)
Her sene, Şaban ayının on beşinci Berat gecesinde, o senede olacak şeyler, ameller, ömürler, ölüm sebepleri, yükselmeler, alçalmalar, yani her şey Levh-i mahfuzda yazılır. Rasulullah aleyhissalatü vesselam efendimiz, bu gece, çok ibadet, çok dua ederdi.

***
Beraat Gecesi hakkındaki  Hadis-i Şeriflerden Bazıları Şöyledir (mealen):
    – “Allahü teâlâ Berat gecesinde, kâfirler hariç, müminleri mağfiret eder. Kindarları da, bu huylarını bırakıncaya kadar mağfiret etmez.”
(Hadis-i Taberani, Beyheki)
“Berat gecesi göklerin kapıları açılır, melekler müminlere müjde verir ve ibadete teşvik ederler.” [Nesai, Beyheki, A, Münziri]
   “Ramazandan sonra en faziletli oruç, Şaban ayında tutulan oruçtur.” (Tirmizi)
   “Şu beş gecede yapılan dua geri çevrilmez: Regaib gecesi, Berat gecesi, Cuma gecesi, Ramazan ve Kurban Bayramı gecesi.” (İ.Asakir)
   “Allahü teâlâ, Şaban ayının 15. gecesinde rahmetiyle tecelli ederek, kendisine şirk koşan ve Müslüman kardeşine kin güdenler hariç herkesi affeder.” (Hadis-i İbni Mace)
   “Şabanın 15. gecesini ibadetle, gündüzünü de oruçla geçirin! O gece Allahü Teâlâ buyurur ki: “Af isteyen yok mu, affedeyim. Rızk isteyen yok mu, rızk vereyim. Dertli yok mu, sıhhat, afiyet vereyim. Ne isteyen varsa istesin, vereyim.” Bu hâl, sabaha kadar devam eder.” (Hadis-i İbni Mace)
   “Şaban ayının 15. gecesi, rahmet-i ilahi dünyayı kaplar, herkes affolur. Ancak haksız yere müslümanlara düşmanlık besleyen ve Allahü teâlâya ortak koşan mağfiret olunmaz.” (Hadis-i Beyheki)
   “Cebrail aleyhisselam gelip, “Kalk, namaz kıl ve dua et! Bu gece Şaban ayının 15. gecesidir” dedi. Bu geceyi ihya edenleri Allahü teâlâ affeder. Yalnız, müşrik, büyücü, falcı, cimri, kinci, bid’atçi, içkici, faizci ve zaniyi affetmez.” (Taberani )
“Dört gecenin gündüzü de gecesi gibi faziletlidir. Allahü teâlâ, o günlerde dua edenin isteğini geri çevirmez, onları mağfiret eder ve onlar bu günlerde bol ihsana nail olurlar. Bunlar: Kadir gecesi, Arefe gecesi, Berat gecesi, Cuma gecesi ve günleri.” (Deylemi)
   “Allahü teâlâ, Şaban ayının 15. gecesinde rahmetiyle tecelli ederek kendisine şirk koşan ve Müslüman kardeşine kin güdenler hariç herkesi affeder.” (İbni Mace)
   “Allahü teâlâ şu dört geceyi hayırla süsler: Kurban Ramazan bayramı gecesi, Arefe gecesi Şabanın yarısının (Berat) gecesi ki, onda eceller, rızıklar yazılır.” (Deylemi)
   “Salih akrabayı terk eden, ana babaya asi olan Berat gecesi affa kavuşamaz.” (Beyheki)
Hazret-i Âişe validemiz:
“Ya Resulallah, Allahü teâlâ seni günah işlemekten muhafaza buyurduğu halde, neden Berat gecesinde çok ibadet ettin?” diye sordu.
Peygamber efendimiz buyurdu ki:
“Şükredici kul olmayayım mı? Bu yıl içinde doğacak her çocuk, bu gece deftere geçirilir. Bu yıl içinde öleceklerin isimleri, bu gece özel deftere yazılır. Bu gece herkesin rızkı tertip olunur. Bu gece herkesin amelleri Allahü teâlâya arz olunur.” (Gunye)
İçki içmek, cimrilik, kin gütmek gibi günahları işleyen kâfir olmaz. İmanı düzgünse, günahlarının cezasını çektikten sonra Cennete girer. Sevabları günahlarından daha çok gelirse, Cehenneme girmeden de Cennete gider. 

Bu Gece Bu Ayda Ne Yapmalı ?

Âişe validemiz buyuruyor ki:
“Rasulullah’ın, hiçbir ayda, Şaban ayından daha çok oruç tuttuğunu görmedim. Bazen Şaban ayının tamamını oruçla geçirirdi.” (Buhari)

Bu geceyi ganimet bilmeli, tevbe istiğfar etmeli, kaza namazı kılmalı, Kur’an-ı kerim okumalı, bilhassa fıkıh ilmi öğrenmelidir. En kıymetli ilim, doğru yazılan ilmihal bilgileri olan itikad, mühlikattır( amelleri ve imanı yok eden bilgiler).Yani; el-fâz-ı küfür bilgileri ile, ahlak-ı Muhammedi ve fıkıh (amel ) bilgileridir.
Peygamber (sallallahu aleyhi ve sellem) efendimiz Berat Gecesinde;
“Allahümmerzuknâ kalben takıyyen mineşşirki beriyyen lâ kâfiran ve şekıyyen” duasını çok okurdu.

Nafile ibadetlerin sevabına kavuşabilmek için, ehl-i sünnet itikadında olmak, haramlardan kaçıp günahlara tevbe etmek, farzları kusursuz yapmaya çalışmak, o ameli ibadet olarak Allah rızası için yapmaya niyet etmek şarttır.

Berat Gecesinin Özellikleri Hakkında Bilgi:

İbni Abbas’tan(radıyallahu anh) rivayet edildiğine göre, hikmetli işlerin birbirinden ayırd edilmesi şu şekilde cereyan etmektedir:
   “Bu seneden gelecek seneye kadar meydana gelecek olayların hepsi ayrı ayrı melekler tarafından defterlere yazılır. Rızıklar, eceller, zenginlik, fakirlik, ölümler, doğumlar hep bu esnada kaydedilir. O yılki hacıların sayısı bile bu devrede takdir olunur. Herkesin ve her-şeyin o sene içindeki mukadderatı kaydedilir.
      Rızıkla alakalı defterler Mikail Aleyhisselâma verilir.
      Savaşlarla ilgili defterler Cebrail Aleyhissalama verilir.
      Ameller nüshası dünya semasında görevli melek olan İsrafil’e verilir ki bu büyük bir melektir.
      Ölüm ve musibetlerle ilgili defter de Azrail Aleyhisselâma teslim edilir.”
      Büyük müfessir Fahreddin Râzî’nin (rahmetullahi aley) açıklamasına göre bu defterlerin düzenlenmesi Berat Gecesinde başlar, Kadir Gecesinde tamamlanarak her defter sahibine teslim edilir. Berat Kandilinin “bütün senede bir kudsi çekirdek hükmünde ve beşer mukadderatının programı türünden  olması yönüyle Kadir Gecesi’nin  kudsiyetine yakın olması bu manalara dayanmaktadır.

      Tefsirlerde bu gece ile ilgili olarak şu şekilde izahlar yer almaktadır:

Allah Azze ve Celle de Berat Gecesinde mü’min kullarına berat yazar. Zaten bu gecenin dört adı vardır: “Mübarek Gece”, “Berae Gecesi”, “Sakk Gecesi. Belge ve senet. (Allah Teala bu gece mü’min kullarına beraet yazar)”, “Rahmet Gecesi.”
“Berat, beraet” kelimesi “el-berâe” kelimesinin Türkçedeki kullanılış şeklidir. Beri olmak, aklanmak, temiz ve suçsuz çıkmak demektir.
“Berâet” iki şey arasında ilişki olmaması, kişinin bir yükümlülükten kurtulması veya yükümlülüğünün bulunmaması anlamına gelmektedir. Mü’minlerin bu gece günah yüklerinden kurtulup İlâhî bağışa ermeleri umulduğu için de Berat Gecesi denmiştir.
Ulemadan bazıları, kıblenin Kudüs’teki Mescid-i Aksâ’dan Mekke’deki Kabe istikametine çevrilmesinin Hicretin ikinci yılında Berat Gecesinde gerçekleştiğini kabul etmeleri de geceye ayrı bir önem kazandırmaktadır.
Berat Gecesinin beş ayrı özelliği vardır:
1. Bütün hikmetli işlerin ayırımına başlanması.
2. Bu gecede yapılacak ibadetlerin diğer vakitlere nispetle kat kat sevaplı olması.
3. İlâhi rahmetin bütün âlemi kuşatması.
4. Allah’ın af ve bağışlamasının coşması.
5. Peygamberimize tam bir şefaat yetkisinin verilmiş olması.
Bir rivayette bildirildiğine göre Resulullah Aleyhissalâtü Vesselam Şâban’ın onüçüncü gecesi ümmeti hakkında şefaat niyaz etti, üçte biri verildi. Ondördüncü gecesi niyaz etti üçte ikisi verildi. Onbeşinci gecesi niyaz etti, hepsi verildi. Ancak Allah’tan devenin kaçması gibi kaçanlar başka…
Zemzem kuyusunun bu gecede açık bir şekilde coşup çoğalması da bu manaları kuvvetlendiren kutsal bir işaret olarak yorumlanmaktadır.

     Alın Yazısı:
Alın yazısı iki türlüdür. Birisi dua ile, sadaka vermekle, iyilik etmekle değişir. Diğeri ise asla değişmez. Mesela evlenmemiz, iş sahibi olmamız ya değişen kısımdandır veya değişmeyen. Biz bunları bilemediğimiz için dua etmeliyiz. Bu sebeple, iyilik ederiz, değişen kısımdan ise o değişir. Mesela birisine bir bela geleceği alın yazısında var ise, yine alın yazısında bu kimse dua edecek o beladan kurtulacak diye yazılır. Biz de dua ederiz o belayı önlemiş oluruz. Eğer başa gelecek olan o bela, dua ve iyilikle de olsa değişmeyecekse, o durumda Allahu Teala o kimseye bu musibete uğrayıp sabretmesinden dolayı ahirette büyük karşılıklar verecektir. Berat gecesinde yazılacak olanlar da yine ezelde bildirilmiş olanlardır. Ömrün uzaması kısalması da böyledir. Şu iyiliği yapacak ve ömrü uzayacak yahut şu kötülüğü yapacak ve ömrü kısalacak diye yazılıdır. Demek ki hep iyilik yapmaya çalışmalıyız. Yaptığımız şeyler alın yazımızdır.
“Kaza-i muallakı hiçbir şey değiştirmez. Yalnız dua değiştirir.” (Hakim)
“Kader, tedbirle, sakınmakla değişmez. Ama kabul olan dua, bela gelirken korur.” (Taberani)
“Sıla-i rahm ömrü uzatır.” (Taberani)
Şaban ayında niçin çok oruç tuttuğu sorulduğu zaman Resulullah efendimiz buyurdu ki:
-“Şaban öyle faziletli bir aydır ki, insanlar bundan gafildir. Bu ayda ameller, âlemlerin Rabbine arz edilir. Ben de amelimin oruçluyken arz edilmesini isterim.”  (Nesai)

      BİR MENKIBE:
Süleyman aleyhisselam zamanında Süleyman peygamberin bir hizmetçisi vardı. Bu adam birgün kapı da, hiç tanımadığı bir yabancı ile karşılaştı. Bu yabancı o hizmetçiye şöyle bir nazar etti. Hizmetçinin aklı başından gidecek gibi oldu. Sonra o yabancı, Süleyman Peygamber ile görüştü ve çıktı gitti. Hizmetçi adam onun ardından koşa koşa Süleyman Peygamberin huzuruna çıktı. Ve Ona sordu:

-“ Ey Allah’ın Elçisi biraz önce gelen o adam kimdi? Zira o adam bana bir kez dönüp baktı, canım çıkacak gibi oldu.” Dedi.
    Süleyman Peygamber:
-“ O Azrail(aleyhisselam) idi. Beni ziyarete gelmişti.”dedi.
    Bunun üzerine adam; Hindistan’da ölümün olmayacağı düşüncesinde olmalı idi ki,  Süleyman Peygambere yalvardı:
-“ Ey Allah’ın Elçisi, ne olur şu rüzgara emrette beni Hindistan’a götürsün.”
    Süleyman Peygamber hizmetçinin ölümden korktuğunu ve bu sebeple Hindistan’a gitmeyi istediğini anladı. Ancak bunun ölümden kurtuluş için faydasının olmadığını bildiği halde hizmetçiye bunu belli etmedi ve onun dediğini yaptı. Rüzgar Süleyman Peygamber’in emriyle adamı Hindistana’a indirdi. Ancak Azrail hizmetçiyi orada beklemekte idi ve derhal adamın canını oracıkta alıverdi.
    Bir süre sonra Azrail, Süleyman Peygamber’in yanına döndü ve Azrail’e sordu:
-“ Ey Azrail, kapıdaki hizmetçiye niçin öyle korkutucu olarak baktınız?
     Azrail:
-“ Ya Süleyman, her yıl olduğu gibi bu yıl bana yıl içinde öleceklerin listesi Levh-i Mahfuz’dan verildiğinde, o listede o hizmetçinin Hindistan’da ruhunu kabzedeceğim yazılı idi. Ancak sizin ziyaretinize geldiğimde o adamın ölümüne çok az bir süre kalmıştı. Ben ise, bu adamın bu şartlarda çok kısa bir süre sonra buradan Hindistan’a nasıl varabileceğine hayret ettiğm için o hizmetçiye o niyetle bakmıştım. Meğer bu vazifeyi yapmak için Hindistan’a gittiğimde Allah’ın hikmeti o ki, adamın rüzgarla oraya geldiğini gördüm ve ben de görevimi yaptım.

Bekir Abdullah
05 Nisan 2020

BERAAT GECESİ NE YAPMALI. YAZIMIZA ULAŞMAK İÇİN ALTTAKİ YAZI TIKLAYINIZ:
Beraat Gece Ne Yapmalı?

EK: 1

İbni Abbas’tan(radıyallahu anh) nakledildiğine göre, hikmetli işlerin birbirinden ayırd edilmesi şu şekilde cereyan etmektedir: 
Bu seneden gelecek seneye kadar meydana gelecek olayların hepsi ayrı ayrı melekler tarafından defterlere yazılır. Rızıklar, eceller, zenginlik, fakirlik, ölümler, doğumlar hep bu esnada kaydedilir.
O yılki hacıların sayısı bile bu devrede takdir olunur.
Herkesin ve her-şeyin o sene içindeki mukadderatı kaydedilir.
Rızıkla alakalı defterler Mikail Aleyhisselâma verilir.
Savaşlarla ilgili defterler Cebrail Aleyhissalama verilir.
Ameller nüshası dünya semasında görevli melek olan İsrafil’e verilir ki bu büyük bir melektir.
Ölüm ve musibetlerle ilgili defter de Azrail Aleyhisselâma teslim edilir.”
Büyük müfessir Fahreddin Râzî’nin (rahmetullahi aley) açıklamasına göre bu defterlerin düzenlenmesi Berat Gecesinde başlar, Kadir Gecesinde tamamlanarak her defter sahibine teslim edilir. Berat Kandilinin “bütün senede bir kudsi çekirdek hükmünde ve beşer mukadderatının programı türünden  olması yönüyle Kadir Gecesi’nin  kudsiyetine yakın olması bu manalara dayanmaktadır.       Tefsirlerde bu gece ile ilgili olarak şu şekilde izahlar yer almaktadır: Allah Azze ve Celle de Berat Gecesinde mü’min kullarına berat yazar. Zaten bu gecenin dört adı vardır:
“Mübarek Gece”, “Berat Gecesi”, “Sakk Gecesi” Belge ve senet. (Allah Teala bu gece mü’min kullarına beraet yazar)”, “Rahmet Gecesi.”     “Berat, beraet” kelimesi “el-berâe” kelimesinin Türkçedeki kullanılış şeklidir. Beri olmak, aklanmak, temiz ve suçsuz çıkmak demektir.     ”Berâet” iki şey arasında ilişki olmaması, kişinin bir yükümlülükten kurtulması veya yükümlülüğünün bulunmaması anlamına gelmektedir. Mü’minlerin bu gece günah yüklerinden kurtulup İlâhî bağışa ermeleri umulduğu için de Berat Gecesi denmiştir.      Ulemadan bazıları, kıblenin Kudüs’teki Mescid-i Aksâ’dan Mekke’deki Kabe istikametine çevrilmesinin Hicretin ikinci yılında Berat Gecesinde gerçekleştiğini kabul etmeleri de geceye ayrı bir önem kazandırmaktadır.   
Berat Gecesinin beş ayrı özelliği vardır:
1. Bütün hikmetli işlerin ayırımına başlanması.
2. Bu gecede yapılacak ibadetlerin diğer vakitlere nispetle kat kat sevaplı olması.
3. İlâhi rahmetin bütün âlemi kuşatması.
4. Allah’ın af ve bağışlamasının coşması.
5. Peygamberimize tam bir şefaat yetkisinin verilmiş olması.
Bir rivayette bildirildiğine göre Resulullah Aleyhissalâtü Vesselam Şâban’ın onüçüncü gecesi ümmeti hakkında şefaat niyaz etti, üçte biri verildi. Ondördüncü gecesi niyaz etti üçte ikisi verildi. Onbeşinci gecesi niyaz etti, hepsi verildi. Ancak Allah’tan devenin kaçması gibi kaçanlar başka… Zemzem kuyusunun bu gecede açık bir şekilde coşup çoğalması da bu manaları kuvvetlendiren kutsal bir işaret olarak yorumlanmaktadır.

Alın Yazısı: Alın yazısı iki türlüdür. Birisi dua ile, sadaka vermekle, iyilik etmekle değişir. Diğeri ise asla değişmez. Mesela evlenmemiz, iş sahibi olmamız ya değişen kısımdandır veya değişmeyen. Biz bunları bilemediğimiz için dua etmeliyiz. Bu sebeple, iyilik ederiz, değişen kısımdan ise o değişir. Mesela birisine bir bela geleceği alın yazısında var ise, yine alın yazısında bu kimse dua edecek o beladan kurtulacak diye yazılır. Biz de dua ederiz o belayı önlemiş oluruz. Eğer başa gelecek olan o bela, dua ve iyilikle de olsa değişmeyecekse, o durumda Allahu Teala o kimseye bu musibete uğrayıp sabretmesinden dolayı ahirette büyük karşılıklar verecektir. Berat gecesinde yazılacak olanlar da yine ezelde bildirilmiş olanlardır. Ömrün uzaması kısalması da böyledir. Şu iyiliği yapacak ve ömrü uzayacak yahut şu kötülüğü yapacak ve ömrü kısalacak diye yazılıdır. Demek ki hep iyilik yapmaya çalışmalıyız. Yaptığımız şeyler alın yazımızdır.    ”Kaza-i muallakı hiçbir şey değiştirmez. Yalnız dua değiştirir.” (Hakim)    ”Kader, tedbirle, sakınmakla değişmez. Ama kabul olan dua, bela gelirken korur.” (Taberani)    ”Sıla-i rahm ömrü uzatır.” (Taberani)      Şaban ayında niçin çok oruç tuttuğu sorulduğu zaman Resulullah efendimiz buyurdu ki:  -“Şaban öyle faziletli bir aydır ki, insanlar bundan gafildir. Bu ayda ameller, âlemlerin Rabbine arz edilir. Ben de amelimin oruçluyken arz edilmesini isterim.”  (Nesai)

Bu Gece Bu Ayda Ne Yapmalı ?
Âişe validemiz buyuruyor ki:
-“Resulullah’ın, hiçbir ayda, Şaban ayından daha çok oruç tuttuğunu görmedim. Bazen Şaban ayının tamamını oruçla geçirirdi. (Buhari) Bu geceyi ganimet bilmeli

, tevbe istiğfar etmeli, kaza namazı kılmalı, Kur’an-ı kerim okumalı, bilhassa ilim öğrenmelidir. En kıymetli ilim, doğru yazılan ilmihal bilgileri olan itikad, mühlikat( amelleri ve imanıyok eden bilgiler, yani; el-fâz-ı küfür bilgileri ile ahlak-ı Muhammedi ve fıkıh (amel ) bilgileridir.     Peygamber efendimiz Berat gecesinde, (Allahümmerzuknâ kalben takıyyen mineşşirki beriyyen lâ kâfiren ve şakiyyen) duasını çok okurdu. Nafile ibadetlerin sevabına kavuşabilmek için, ehl-i sünnet itikadında olmak, haramlardan kaçıp günahlara tevbe etmek, farzları kusursuz yapmaya çalışmak, o ameli ibadet olarak Allah rızası için yapmaya niyet etmek şarttır. ”

Bekir Abdullah
05 Nisan 2020