Cemaatte Safların Düzeni Nasıl Olmalı?

Cemaatle namaz kılarken safların düzen ve tertibine son derece dikkat etmelidir. Saf tertibinde en önde erkekler, sonra erkek çocuklar, en sonda kadınlar gelir. Cemaat tek kişi olursa, imamın sağına ve birkaç parmak gerisine durur.
Fıkıh uleması imamın arkasında önce yetişkin erkeklerin, ardından çocukların, daha sonra da kadınların yer alacağını belirtmiştir.
Resûl-i Ekrem(s.a.v.) mescide gelen kadınların güzel koku sürünmelerini men etmiş yani yasaklamıştır.
(Müslim, “Ṣalât”, 142),

Su ile abdest alan bir kimse, teyemmüm yapmış kimseye uyarak, cemaatle namaz kılabilir mi?
Abdest alan, teyemmüm etmiş olana, ayakta kılan, oturarak kılana ve nafile kılan, farz kılana uyabilir. Dinini bilen bir imam arayıp ona uymalıdır.

Evde erkek, kendi mahremi olan hanımlara imam olup, cemaatle namaz kıldırabilir mi?
Evde, erkek, mahremi olan kadınlara imam olup cemaatle namaz kıldırabilir. Sadece yabancı kadınlar varsa, bunlara imam olamaz, çünkü, halvet olur. Eğer cemaat arasında, bir erkek veya imamın mahremi kadın bulunursa, yabancı kadınlar da cemaate girebilir. Burada da, süt ve nikâh ile olan mahremlerin, halvette olduğu gibi, genç olmaları mekruhtur. Mescitte halvet hasıl olmaz çünkü umuma açıktır.
* Cemaat olarak sadece bir kadın varsa, imamın tam arkasında durur, yanında durmaz.
* Eğer bir erkek bir kadın varsa, kadın erkeğin tam arkasında durup cemaatle namazını kılar.
* Safların en faziletlisi, sırasıyla 1., 2. ve 3. saflardır. Safların düzgün ve sık olmasına, saf aralarında boşluk kalmamasına dikkat etmelidir. Önde boş yer varken arkaya durulması uygun değildir.
* Cemaat bir er kişi ise, imama tabi olması için ayağının topuğu, imamın ayağının topuğunun gerisinde olmak kaydıyla imamın sağ yanına durur. Solunda veya arkasında durması mekruhtur.
Cemaat iki veya daha çok kişi olursa imamın arkasında dururlar.
Birincisi imamın tam arkasına,
ikincisi birincinin sağına,
üçüncüsü birincinin soluna,
dördüncüsü ikincinin sağına,
beşincisi üçüncünün soluna… olarak dururlar.
Birinci saf böylece tamamlanınca ikinci saf da böyle başlar ve tamamlanır…

İmamla birlikte bir kişi cemaate başladığında üçüncü kişi sonradan cemaate gelirse imamın arkasına durur. İmam ileri gitmeden imamın sağındaki kişi namazını bozmadan geri çekilip sonra gelenin sağında durur.
Küçük camilerde arada cemaat olmasa da geride uymak caiz olur.
NOT: Bir kenarı 20 metre olan camiler büyük cami gurubuna girer. 

Peygamber (sallallahu aleyhi ve sellem) efendimiz:

• “Saflarınızı düzgün tutun, çünkü safları düzgün tutmak namazı tamamlayıcıdır” buyurmuştur. Hazret-i Bera`nın rivayetine göre:

Resûlüllah Efendimiz namaza kalktığı zaman elleri ile Ashâbının göğüslerine ve sırtlarına dokunur, safları düzelttikten sonra:

• “Saflarınız bozuk olmasın, sonra o bozukluk kalblerinize de girer” buyururdu. Diğer bir hadîs-i şerîfte ise şöyle denilmektedir:
• “Saflarınızı güzel ve düzgün yapınız. Omuzlarınızı bir hizada tutunuz. Açık bir yeri görünce, yavaşçacık kardeşinizin yanına sokulunuz. Aranızda Şeytana açık yer bırakmayınız. Safı birleştiren kimseyi yüce Allah da bitiştirir. Safı keseni, düzgün yapmayanı ise Allah da kat`eder…”Kaynak: Tam İlmihal Shf. 209
  Peygamber efendimiz buyurmuşlardır ki;
  – “Rahmet, evvela imama ondan sonra birinci safta onun arkasındakine, ondan sonra sağdakilere, sonra soldakilere ve ikinci safa iner.” (Ni’meti İslam Shf: 342)