Dua Ederken ‘İnşallah’ Demek Doğru mudur?

Günlük hayatta kullandığımız ‘İnşallah’ kelimesini dua ederken dahi ağız alışkanlığı olarak kullanıyoruz. Peki dua ederken ‘İnşallah’ denilmesi uygun mudur? İşte cevabı…

2015-07-12 14:29:00

Hz. Enes(ra) anlatıyor:

Resûlullâh (sallallahu aleyhi ve sellem) buyurdu ki: “Sizden biri dua edince ‘Ya Râb! Dİlersen beni affet! Ya Râb! Dilersen bana rahmet et! demesin. Bilakis, azimle (kesin bir uslub ile) istesin.”

Bu Hadis-i Şerif ile bağlantılı olarak günlük hayatta kullandığımız “inşâ’Allâh” kelimesini dua ederken dahi ağız alışkanlığı olarak kullanıyoruz.

Mesela : “Allah razı olsun “inşa’Allâh” dediğimiz de “Allah dilerse Allah razı olsun” anlamı çıkıyor. Kesin bir dil kullanmamız gerektiği hadiste belirtilmiş ve dolayısıyla yalnızca “Allah râzı olsun!” dememiz lazım gelir ve yeterlidir de.

Bu konu hakkındaki hadisler:

Ebû Hüreyre radiyallâhu anh’den rivayet edildiğine göre Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu:

“Sizden biriniz dua ederken: Allahım! Dilersen beni bağışla; dilersen bana merhamet et, demesin. Dilediğini kesin bir dille istesin. Çünkü Allah’ı zorlayan hiçbir kuvvet yoktur.”
Kaynaklar: Buhârî, Daavât 21, Tevhîd 31; Müslim, Zikr 9. Ayrıca bk. Ebû Dâvûd, Vitr 23; Tirmizî, Daavât 77

Müslim’in bir rivayeti de şöyledir:

“Fakat kesin bir şekilde istesin ve isteğini büyük tutsun. Çünkü vereceği hiçbir şey Allah’a büyük gelmez.”
Kaynak: Müslim, Zikr 8

Bu konu aşağıdaki hadis ile birlikte açıklanacaktır.

Enes radiyallahu anh’den rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:

“Sizden biriniz dua ettiği zaman kesin bir ifade ile dilekte bulunsun. Allahım! Dilersen bana ver, demesin. Çünkü Allah’ı zorlayan hiçbir güç yoktur.”
Kaynaklar: Buhârî, Daavât 21; Müslim, Zikr 7

AÇIKLAMALAR

Allah’a dua ederken “dilersen bağışla” gibi sözler söylenilmesi ve duanın böyle şartlara bağlanması doğru değildir ve mekruhtur. Çünkü bu tarz ifadeler, bir başkası tarafından zorlanabilen, dilediğini rahatça yapamayacak durumda olan kimseler hakkında kullanılır. Oysa O (Subhanehû ve teâla) böyle şeylerden münezzehtir ve Cenâb-ı Hakk’ı bir şey’e mecbur edebilecek hiçbir güç ve kuvvet olamaz.

Ayrıca böyle sözler, sanki kendini müstağni kabul etmek, “verirsen de olur vermezsen de” der gibi bir anlam ifade eder ki, Allah Teâlâ’ya karşı kullanılması kesinlikle yanlış bir hitap tarzıdır.

İsteğinin kabul edilip edilmeyeceğinden şüphe etme düşüncesi de yersizdir; zirâ Allah [Subhanehû ve teâla] cimri değil, cömerttir, kerîmdir; her isteyene istediğini verebilir. Bu sebeple duada kesin ifadeler kullanılmalı, samîmi ve ihlaslı olunmalı, istenilen şey kesin olarak ve kararlı bir şekilde Allah Teâlâ’ya arzedilmelidir. Çünkü O’nun vereceği hiçbir şey kendisine zor gelmez ve hiçbir şey O’nun nezdinde büyük değildir.

Bir kudsî hadiste bu husus şöyle belirtilir: “Bütün insanlar düz bir arazide toplansalar, herkes ne isteği varsa istese, ben de herkese istediğini versem, yine de mülkümden hiçbir şey eksilmiş olmaz.” O, her şeye kâdirdir ve bütün mevcûdât O’nun emrinin altındadır. Bir insan bunları bilerek Allah’a yalvarıp yakarmalı ve dua etmelidir.

Dua, Allah’a duyulan tam güveni en iyi şekilde yansıtan bir üslupla yapılmalıdır.

HADİSLERDEN ÖĞRENDİKLERİMİZ

1. Allah Teâlâ’ya dua ederken ve O’ndan bir şey isterken ‘dilersen’, ‘istersen’ gibi şarta bağlı kelimelerle dua etmek câiz değildir.

2. Allah Teâlâ’ya dua eden ve dilekte bulunan kimse, kesinlik ifade eden cümlelerle talepde bulunmalıdır.

3. Allah Teâlâ’ya dua ve niyazda bulunan, Allah’ın duasına icabet edeceğine ve kendisine merhametiyle muamele yapacağına kesin olarak inanmalıdır.

4. Cenâb-ı Hak, dileyene dilediği şeyi verir; O’nu zorlayan hiçbir güç yoktur. Kesin ifadelelerle Allah’tan bir şey istemek asla O’nu zorlamak anlamına gelmez. Her şey Allah’ın elindedir ve verdiği O’nun mülkünden hiçbir şey eksiltmez.

Kaynak: Riyaz’us-Salihîn

mektebisuffa.com