Domuz Kılından Yapılan Fırçalar Boya Badana da Kullanılabilir mi?

SORU: [email protected] Hocam, yağlı boya fırçalarının çoğu domuz kılından imal edilmiştir. Annem amatör şekilde yağlı boya resim tahta boyama yapıyor. Anneme kullandığı fırçanın içeriğini biliyor musun desem bildiğini sanmam. Çünkü domuza ait her ne olursa olsun kullanmanın caiz olmadığı hususunu ben bilsem de o bilmiyor. Lütfen bana bu konuda yardımcı olunuz ne yapabilirim?

CEVAP:
Yağlı boya fırçaları domuz kılı, samur, porsuk veya at kılından yapılır. Aranan fırça domuz kılı dışında bunlardan temin edilemezse, domuz kılından yapılan fırçaların da kullanılabileceğine dair ulema cevaz verilmiştir.

Merhum Ömer Nasuhi Bilmen, eserinde şöyle bir izaha yer verir:

“İmameyn (İmam Ebû Yusuf ve Muhammed) ile İmam-ı Şâfiî’ye göre, hınzırın kıllarından badana fırçası yapılması ve bununla ayakkabı dikilmesi caizdir. Hattâ bu kıldan bir miktar az bir su içine düşecek olsa, İmam-ı Muhammed’e o suyu temizlikten çıkarmaz. Çünkü bu kılların alelıtlak (umumî olarak) istifadeye müsaade edilmesi taharetine (temizliğine) delildir.
Fakat İmam-ı Ebû Yusuf’a göre, bu istimal (domuz kılından yapılan fırçaları kullanmak) hakkındaki müsaade bir zarurete mebnîdir. Suya düşmesi hâline şâmil değildir.” (1)

Fıkıh kitaplarımızın çoğunda, bilhassa el-İhtiyâr’da İmam-ı Muhammed’in fetvasına yer verilirken, bunu ancak zarurî hâllerde, ayakkabıcıların kullanmalarının caiz olacağı belirtilmektedir. (2)

Bu husustaki görüşleri sıralayan İbni Âbidin ise, son olarak şöyle demektedir:

“Dürer’de bildirildiğine göre, İmam-ı Muhammed, domuz kılının temiz olduğuna zaruretten dolayı cevaz vermiştir. Çünkü ayakkabıcıların onu kullanmaya ihtiyacı vardır. Allâme Makdisî, ‘Bizim zamanımızda ayakkabıcıların buna ihtiyaçları kalmamıştır. Bundan dolayı temizliğine hüküm vermeye sebep olan zaruret ortadan kalktığı için, kullanılması caiz değildir.’ demiştir.” (3)

Kaynaklar:

1. Büyük İslâm İlmihali, s. 419.
2. el-İhtiyar, 1/17.
3. Reddü’l-Muhtar, 1/138.