Nisa Suresi 17. Ayetin Tefsiri

– “Allah katında makul olan tövbe, ancak cehaletle kötülük işleyip, hemen tövbe edenlerin tövbesidir. İşte onların tövbesini Allah kabul eder. Allah, her şeyi çok iyi bilendir, hüküm ve hikmet sahibidir.” (Sure-i Nisa Ayet:17)
TABERİ TEFSİRİ:
a- Ebul Âliye, Katade, Mücahid, Süddi, Abdullah b. Abbas, Ata b. Ebi Rebah ve İbn-i Zeyd’ten nakledilen bir görüşe göre, buradaki “Cehaletle” ifadesinden maksat, kulun, günah işleme halidir. Bu hususta Ebul Âliye’nin şunu söylediği rivayet edilmiştir: “Resulullahın sahabileri derlerdi ki
– “Kulun günah işlemesi cehaletin kendisidir.”
Katade de şöyle demiştir:
– “Resulullahın sahabileri, kasıtlı olsun kasıtsız olsun, herhangi bir şekilde günah işlenecek olursa onun cehalet olduğu hususunda ittifak etmişlerdir.”
Bu izaha göre, âyetin bu bölümünün mânâsı:
“Allah katında makbul olan tevbe, ancak cahilce kötülük işleyip…” şeklindedir.

b- Mücahid ve Dehhak’tan nakledilen diğer bir görüşe göre buradaki “Cehaletle” ifadesinden maksat, “Kasıtlı olarak günah işleyen” demektir.

c- Dehhaka göre ise buradaki “Cehaletle” ifadesinden maksat, dünyada işlenen günahtır.
d- Abdullah b. Abbas’a göre ise âyetin bu bölümünde zikredilen kişilerden maksat, Müslümanlardır. Ancak âyetin bu bölümü neshedilmiştir.  Zira, Allahu teala bu âyetten sonra;
– “Şüphesiz ki Allah, kendisine ortak koşanları bağışlamaz. Bunun dışında dilediğini bağışlar, [41] âyetini indirmiştir.
Kâfir olarak ölenlere affedilmeyi haram kılmış, tevhid ehlinin tevbesini ise kendi iradesine bağlamıştır. Onların, affı hususunda ümitsizliğe düşülmemiştir.
Taberi bu görüşlerden, tercihe şayan olanı “Cehaletle” ifadesinden maksat, “Kötülüğü işlemektir” şeklindeki görüş olduğunu söylemiştir. Günah işleyenin, kasıtlı ve kasıtsız olması farksızdır. Aksi takdirde, kasıtlı bir şekilde günah işleyenin günahının affedilmeyeceğini söylemek icab eder ki, bu da, Resulullahtan geldiği sabit olan “Her tevbe edenin, tevbesinin kabulünün ümit edildiği ve güneş batıdan doğmadıkça tevbe kapısının açık olduğunu” şeklindeki hadislere ters düşmekte ve Allah tealanın şu âyetine muhalif olmaktadır (mealen):
– “Fakat tevbe edip iman eden ve salih amel işleyen bunun dışındadır.  Bunlar cennete girecekler ve hiçbir haksızlığa uğratılmayacaklardır. “ (Meryem/60)